İran’ın nükleer programının merkezlerinden biri olan Fordow Nükleer Tesisi, İsrail ve ABD arasında stratejik bir tartışma konusu olmaya devam ediyor. İran’ın Qom şehrinin yaklaşık 32 kilometre güneyinde, dağ içine yerleştirilmiş olan bu tesis, yaklaşık 80-90 metre derinlikte bulunuyor ve hava saldırılarına karşı oldukça korunaklı bir yapıya sahip.
ABD’nin elinde bulunan GBU-57 “Massive Ordnance Penetrator” (MOP) bombaları, bu tesisi yok edebilecek tek silah olarak değerlendiriliyor. 13.600 kilogram ağırlığındaki bu devasa bombalar, 61 metreye kadar yer altına nüfuz edebiliyor. Ancak bu bombaların kullanımı, ABD’nin İran’a karşı doğrudan bir saldırı gerçekleştirmesi anlamına geleceği için büyük bir askeri ve diplomatik risk taşıyor.
İsrail’in sınırlı kapasitesi
İsrail, ABD yapımı GBU-28 ve BLU-109 gibi daha düşük nüfuz kapasitesine sahip “bunker buster” bombalarına sahip. Ancak bu bombalar, Fordow gibi derin ve korunaklı bir tesisi yok etmek için yeterli değil. İsrail’in bu nedenle ABD’den GBU-57 bombalarını talep ettiği belirtiliyor.
İsrail Başbakanı Netanyahu, İran’ın nükleer ve füze kapasitesini “varoluşsal bir tehdit” olarak tanımlayarak, Fordow’un bu operasyonun kilit hedeflerinden biri olduğunu vurguladı. İsrail’in ABD’den destek alarak bu tesisi hedef alması, bölgede tansiyonu daha da yükseltebilir.
Radyolojik ve kimyasal tehlike
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Başkanı Rafael Grossi, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, İran’ın Natanz ve İsfahan’daki nükleer tesislerine yapılan saldırıların radyolojik ve kimyasal kontaminasyon riski taşıdığını söyledi. Grossi, şu an için radyasyon seviyelerinin normal olduğunu belirtse de, askeri gerilimin artmasının bu riski artırabileceği uyarısında bulundu.
Fordow’un Qom şehrine yakınlığı, olası bir saldırının büyük bir sivil nüfusu etkileyebileceği endişesini de beraberinde getiriyor. Qom, yaklaşık 1,4 milyonluk nüfusu ve dini-politik önemiyle İran’ın kritik şehirlerinden biri olarak öne çıkıyor.
ABD’nin kararı bekleniyor
ABD Başkanı Donald Trump, İran’a yönelik askeri müdahale konusunda henüz kararını vermediğini ve “önümüzdeki haftanın önemli olacağını” ifade etti. Trump, İranlı yetkililerin müzakere talebinde bulunduğunu ancak bunun için çok geç olduğunu öne sürdü.
