Dünya'nın en yüksek yargı organı olan Uluslararası Adalet Divanı (UAD), bugün açıkladığı istişari görüşle İsrail'in, Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Çalışma Ajansı'na (UNRWA) getirdiği yasağın ve Gazze ile işgal altındaki Batı Şeria'ya uyguladığı insani yardım kısıtlamalarının uluslararası hukuka aykırı olduğunu tescilledi. Divan, İsrail'in Filistinli nüfusa insani yardımı sağlama ve kolaylaştırma konusunda yasal bir yükümlülüğü olduğunu vurguladı.
Altı aylık süreç ve hukuki temel
Lahey'deki UAD'de altı ay süren duruşmaların ardından gelen bu görüş, 40'tan fazla devlet ve uluslararası kuruluşun sunduğu kanıtlara dayanıyor. Bu tarafların çoğu, İsrail'in işgali altındaki Filistin nüfusuna yardım girişini kolaylaştırma konusundaki uluslararası yasal yükümlülüklerini ihlal ettiğini savundu. Sadece ABD ve Macaristan, askeri gereklilik ve İsrail'in güvenliği gerekçesiyle bu yükümlülüğün sınırlandırılması yönünde bir uluslararası insani hukuk yorumu için karşı oy kullandı.
UNRWA yasağı küresel tepki çekmişti
Dava, İsrail'in Ekim 2024'te Filistinli mülteciler için BM kuruluşu olan UNRWA'yı yasaklaması üzerine tetiklenmişti. Bu karar, küresel çapta büyük bir tepkiye yol açmış, ajansın imtiyaz ve dokunulmazlıklarını ihlal ettiği gerekçesiyle İsrail'in Birleşmiş Milletler'den çıkarılması çağrılarına neden olmuştu.
UAD istişari görüşlerinin önemi
Çarşamba günü açıklanan karar, 2004'ten bu yana İsrail'in uluslararası hukuk ihlalleriyle ilgili olarak UAD'de görülen üçüncü istişari görüş davası olma özelliğini taşıyor. UAD istişari görüşleri, devletler arasında son derece yetkili kabul edilir ve mahkemenin hukuki bir soruya ilişkin yorumu, genel uluslararası hukuk açısından bağlayıcı olarak değerlendirilir. Bu karar, Filistin topraklarındaki insani durum ve İsrail'in işgalci güç olarak sorumlulukları bağlamında önemli bir hukuki mihenk taşı teşkil ediyor.
