ABD Başkanı Donald Trump, İsrail'in güney Suriye'de gerçekleştirdiği ve bir düzineden fazla kişinin ölümüne yol açan ölümcül baskının ardından, İsrail'e Suriye'nin "evrimi" ile çatışmaması yönünde üstü kapalı bir uyarıda bulundu.
Pazartesi günü sosyal medya platformu TruthSocial'da bir paylaşım yapan Trump, “Amerika Birleşik Devletleri, Suriye ülkesinde sergilenen sonuçlardan, sıkı çalışma ve kararlılık yoluyla çok memnun,” ifadelerini kullandı. Ardından İsrail'e yönelik kritik mesajını ekledi: “İsrail’in Suriye ile güçlü ve gerçek bir diyaloğu sürdürmesi ve Suriye’nin müreffeh bir devlete dönüşmesini engelleyecek hiçbir şeyin gerçekleşmemesi çok önemlidir.”
Bu açıklama, İsrail ordusunun geçtiğimiz Cuma günü Suriye'nin güneyindeki bir köyde düzenlediği ve en az 13 kişiyi öldürdüğü baskının hemen ardından geldi. Şam'ın sadece 50 km güneybatısında yer alan Beyt Cinn köyü sakinleri, Suriye medyasına göre İsrail saldırısını püskürtmeye çalıştı. İsrail savaş uçaklarının, askerlerin "kuşatılmasını" önlemek için hava saldırıları düzenlediği bildirildi. İsrail ordusu ise altısı ağır olmak üzere altı askerinin yaralandığını açıkladı.
Esed sonrası ortamda İsrail'in hareketleri
Trump'ın paylaşımından kısa bir süre sonra, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada, iki liderin telefonla görüştüğü ve Trump'ın Netanyahu'yu "yakın gelecekte" Beyaz Saray'a davet ettiği belirtildi.
Söz konusu baskın, devrik Beşşar Esed hükümetinin geçen yılın sonlarında çöküşünden bu yana İsrail'in Suriye'ye yönelik saldırılarındaki göreceli sakinliği bozdu. İsrail, Esed'in devrilmesinden faydalanarak güney Suriye'deki bir Birleşmiş Milletler tampon bölgesini işgal etmiş ve yaz boyunca başkent Şam'a kadar ulaşan güçlü hava saldırıları düzenlemişti.
İsrail, bölgenin en yüksek zirvesi olan Suriye'nin Hermon Dağı'nda mevzileniyor. Ayrıca, uzmanlara göre, güneydeki Dürzi azınlığın lideri Şeyh Hikmet Salman el-Hacri'yi silahlarla destekleyerek kendisini Suriyeli Dürzi azınlığın savunucusu olarak göstermeye çalışıyor.
ABD ve İsrail çelişen yollarda mı?
Diplomatlar ve analistler, İsrail ile Trump yönetiminin Suriye'de "çapraz amaçlarla" çalıştığı izlenimini verdiğini belirtiyor.
Trump'ın Kasım ayında Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara'yı Beyaz Saray'da ağırlaması, Şara'nın ABD'nin terör örgütü listesinde yer alan bir grubun liderliğinden Oval Ofis ziyaretçisine dönüşümünün altını çizen tarihi bir karşılaşmaydı. Şara, Beyaz Saray ziyaretinde IŞİD karşıtı bir koalisyona katıldı. Uzmanlar, bu hamlenin gelecekte ABD'nin bölgedeki kilit müttefiki olan Suriye Demokratik Güçleri'ni (SDG) devre dışı bırakmasına yardımcı olabileceğini öne sürüyor. ABD'nin Suriye'nin kuzeydoğusunda hala yaklaşık 1.000 askeri bulunuyor ve IŞİD tutukluları ile ailelerini korumak için SDG'ye güveniyor.
Şara, Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar'ın desteğini alıyor. Trump, bölgesel liderlerin talebi üzerine Mayıs ayında Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırmıştı. Körfez ülkeleri Şara hükümetini mali olarak desteklerken, Ankara Suriye ordusunu eğitiyor ve Şam ile bir savunma anlaşması yapmayı düşünüyor.
