Gazze'deki yıkıcı çatışmayı sona erdirmeyi hedefleyen ateşkesin bir sonraki adımları için yoğun diplomatik çabalar sürerken, ABD yönetimi Hamas üzerindeki baskıyı artırıyor. ABD Başkanı Donald Trump, Hamas'a yönelik "hızlı, öfkeli ve acımasız güç" tehdidini dile getirirken, Salı günü İsrail'i ziyaret eden ABD Başkan Yardımcısı JD Vance de bu sert duruşu yineledi. Vance, ateşkes planının beklenenden iyi gittiğini ancak Filistinli militan grubu işbirliği yapmaması halinde "yok edileceği" konusunda uyardı.
11 gün önce yürürlüğe giren ateşkesin mevcut durumu oldukça kırılgan. Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre ateşkesin başlamasından bu yana soykırımcı İsrail en az 87 Filistinliyi şehit etti.
Ateşkesin garantörlerinden Türkiye, Mısır ve Katar, şimdi çok daha karmaşık olan ikinci aşama görüşmelerine geçmeye çalışıyor. Trump'ın 20 maddelik ateşkes planı, Hamas'ın silahsızlandırılmasını, eş zamanlı olarak İsrail'in Gazze'den çekilmesini ve bir Filistin devletine giden bir yol haritasını talep ediyor. Hamas ise şu ana kadar silahsızlanmaya karşı çıkıyor.
Yönetim ve güvenlik sorunları ön planda
Trump'ın planı, Gazze'nin yönetim ve güvenlik kontrolüne ilişkin büyük sorunları da masaya yatırıyor. Planda, Hamas'a hiçbir rol vermeden, Trump'ın denetleyeceği uluslararası bir gözetim kurulu altında teknokratik bir organın kurulması ve çok uluslu bir gücün oluşturulması öngörülüyor. Vance, ABD, İsrail ve Körfez ülkelerinin, Hamas mücahitlerine af çıkarılabilse bile grubun silahsızlanması gerektiği konusunda anlaştığını belirtti.
Mısır, sürgündeki Hamas lideri Halil el-Hayya başkanlığındaki heyete ev sahipliği yapıyor. Görüşmelere yakın bir Filistinli yetkiliye göre Hamas, kendi temsilcileri olmadan, ancak grubun ve Filistin Yönetimi'nin rızasıyla Gazze'yi yönetecek teknokratik bir komitenin kurulmasını teşvik ediyor.
İnsani yardım ve rehine cesetleri krizi
Bu diplomatik trafiğe rağmen, ateşkesin hassasiyeti devam ediyor. Katar ve Türkiye, İsrail'i "sürekli ihlallerle" suçlarken, Hamas Salı günü Türkiye'deki hükümet yetkilileriyle yaptığı görüşmede İsrail'in "tekrar eden ihlallerine" rağmen anlaşmaya bağlı kaldığını bildirdi.
Rehine cesetlerinin iadesi konusunda ilerleme yavaş. Hamas, Pazartesi ve Salı günleri iki ceset daha teslim etti, ancak Gazze'de hala 13 ceset bulunuyor. Öte yandan İsrail, Salı günü Filistinli tutukluların 15 cesedini iade ederek toplam sayıyı 165'e çıkardı.
İnsani yardım sevkiyatı ise kritik düzeyde kalmaya devam ediyor. Salı günü iki İsrail kontrolündeki geçiş noktasından daha fazla yardım girse de, Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (WFP) günde 2.000 tonluk hedefin çok gerisinde kalındığını ve kuzey Gazze'ye henüz yardım ulaşmadığını duyurdu.
Ateşkes sonrası şiddet olayları büyük ölçüde İsrail'in askeri geri çekilmesini belirleyen "sarı çizgi" çevresinde yoğunlaşıyor. Gazze Sağlık Bakanlığı, son 24 saatte İsrail ateşiyle en az yedi Filistinlinin öldürüldüğünü bildirdi.
