Sudan’da 2023 yılının Nisan ayında başlayan iç savaş, yalnızca ülke içinde değil, bölgesel güçler arasında da ciddi gerilimlere yol açtı. Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Sudan’daki iki rakip güç olan Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri’ne (RSF) verdikleri destekle savaşın dolaylı tarafları haline geldi.
Sudan ordusu, Türkiye’nin sağladığı TB2 Bayraktar insansız hava araçlarıyla önemli askeri başarılar elde ederken, RSF’nin BAE’den sofistike silahlar ve insansız hava araçları aldığı iddiaları gündeme oturdu. Amnesty International ve Yale Humanitarian Research Lab gibi bağımsız kuruluşlar, BAE’nin Çin yapımı FH-95 insansız hava araçlarını ve diğer silahları RSF’ye ulaştırdığını doğruladı. Ancak BAE, bu iddiaları kesin bir dille reddetti.
Nyala ve Port Sudan saldırıları
Sudan’daki gerilim, geçtiğimiz haftalarda Nyala ve Port Sudan’da gerçekleşen hava saldırılarıyla yeni bir boyut kazandı. 3 Mayıs’ta Sudan ordusu, Nyala Havaalanı’nda RSF’ye ait bir askeri kargo uçağını vurdu. Bu saldırıda, RSF mensuplarının yanı sıra aralarında Emirlik vatandaşlarının da bulunduğu çok sayıda yabancı hayatını kaybetti. Yerel kaynaklara göre, saldırıda 70 RSF askeri ve 18 yabancı öldü.
Nyala saldırısına yanıt olarak, Port Sudan’a düzenlenen bir dizi drone saldırısı, yalnızca askeri hedefleri değil, sivil altyapıyı da vurdu. Sudan’ın tek uluslararası havaalanı, yakıt depoları ve bir otel ağır zarar gördü. Şehir günlerce karanlıkta kaldı ve insani yardım operasyonları durma noktasına geldi. Sudan hükümeti, saldırıların arkasında BAE’nin olduğunu iddia etti.
Türkiye ve BAE arasında diplomatik trafik
Port Sudan saldırılarının ardından Türkiye ve BAE arasındaki diplomatik ilişkiler gerildi. 5 Mayıs’ta Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Abu Dabi’de BAE lideri Muhammed bin Zayed ile bir araya geldi. Görüşmelerin tansiyonu düşürmeye yönelik olduğu belirtilse de, sahadaki gelişmeler gerilimin devam ettiğini gösteriyor.
Bölgesel etkiler ve insani kriz
Sudan’daki çatışmalar, yalnızca ülkeyi değil, bölgeyi de istikrarsızlaştırıyor. RSF’nin Darfur bölgesinde Masalit topluluğuna yönelik soykırım suçlamaları, uluslararası insan hakları örgütlerinin tepkisini çekti. Sudan Kızılayı Genel Sekreteri Aida Elsayed Abdallah, “Sivil altyapıya yönelik saldırılar, yardımların ulaştırılmasını engelliyor ve insani krizi derinleştiriyor.” dedi.
Sudan’daki çatışmaların geleceği
Uzmanlar, Sudan’daki çatışmaların bir “vekalet savaşı” olmaktan çıkıp bölgesel bir savaşa dönüşme riski taşıdığını belirtiyor. Sudan’ın Birleşik Krallık Büyükelçisi Babikir Elamin, “BAE’nin RSF’ye sağladığı silah desteği, çatışmayı daha da şiddetlendiriyor.” ifadelerini kullandı.
Türkiye ve BAE arasındaki bu gerilim, Sudan’daki insani krizi daha da derinleştirirken, bölgedeki güç dengelerini de yeniden şekillendiriyor.
