İsrail'in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Filistin bankalarının İsrail bankalarıyla iş birliği yapmasını mümkün kılan muafiyeti iptal etti. Bu karar, Filistin ekonomisinin bel kemiğini oluşturan bankacılık sistemini felç edebilir.
Smotrich'in ofisinden yapılan açıklamada, kararın Filistin Yönetimi'nin (FY) uluslararası alanda İsrail'in yasadışı yerleşimlerini hedef alan "meşruiyet kaybettirme kampanyasına" bir yanıt olduğu belirtildi. Açıklamada, "Filistin Yönetimi'nin bu kampanyalarına karşı kararlı bir duruş sergilenmesi gerektiği" vurgulandı.
Bu hamle, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Norveç ve Birleşik Krallık'ın Smotrich ve İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir'e yönelik yaptırımlar açıklamasından saatler sonra geldi. Söz konusu yaptırımlar, iki bakanın Filistinlilere karşı şiddeti körükleyen açıklamaları nedeniyle uygulanmıştı.
Filistin ekonomisinin İsrail bankalarına bağımlı olması, bu kararın etkisini daha da artırıyor. Filistin Yönetimi'nin kendi merkez bankası ya da para birimi bulunmadığı için, Batı Şeria ve Gazze'deki işlemlerin büyük çoğunluğu İsrail para birimi olan şekel üzerinden yapılıyor. İsrail bankaları ise yalnızca hükümetin sağladığı hukuki koruma (muafiyet) sayesinde Filistin bankalarıyla çalışmayı sürdürüyor.
Uluslararası tepkiler ve uyarılar
İsrail'in bu adımına uluslararası toplumdan sert tepkiler geldi. ABD'nin eski Hazine Bakanı Janet Yellen, geçtiğimiz yıl bu tür bir kararın "insani bir krize yol açabileceği" konusunda uyarıda bulunmuştu. G7 ülkeleri de Temmuz ayında İsrail'e, Filistin finansal sisteminin devamlılığını sağlamak için gerekli adımları atma çağrısı yapmıştı.
Birleşmiş Milletler ise Filistin bankalarının küresel bankacılık sisteminden koparılmasının uluslararası hukukun temel ilkelerinin ihlali anlamına geleceğini belirtti.
Smotrich ve Ben-Gvir gibi aşırı sağcı bakanlar, daha önce de bu muafiyeti kaldırma yönünde çağrılar yapmıştı. Ben-Gvir, geçen yıl yaptığı bir açıklamada, Filistin Yönetimi'nin tamamen "çökertilmesi" gerektiğini savunmuştu.
Filistin ekonomisi için felaket senaryosu
Uzmanlar, bu kararın Filistin ekonomisi üzerinde yıkıcı etkiler yaratacağını ve özellikle Batı Şeria'da büyük bir insani krize yol açabileceğini ifade ediyor. Filistin bankalarının İsrail bankalarıyla iş birliği yapamaması, ticaretin durmasına, maaş ödemelerinde sorunlara ve finansal sistemin çökmesine neden olabilir.
İsrail hükümetinin bu kararı, uluslararası toplumun baskısına rağmen hayata geçirip geçirmeyeceği merakla bekleniyor. Ancak bu adımın, Filistin halkı üzerinde derin bir ekonomik ve insani kriz yaratacağı açıkça görülüyor.
