ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu elçisi Steve Witkoff tarafından hazırlanan ateşkes planı, Gazze’deki çatışmaların sona erdirilmesi, insani yardım koridorlarının açılması ve taraflar arasında güven artırıcı önlemlerin hayata geçirilmesini içeriyor. İsrail Başbakanı Netanyahu, planı kabul ettiklerini duyururken, Hamas ise teklifin detaylı bir şekilde incelendiğini ve kısa süre içinde resmi bir yanıt verileceğini açıkladı.
Planın temel maddeleri arasında esir takası ve cenazelerin iadesi bulunuyor. Anlaşmaya göre, hayatta olan 10 İsrailli esirin serbest bırakılması karşılığında İsrail, müebbet hapis cezasına çarptırılmış 125 Filistinli esiri ve 7 Ekim 2023 sonrası Gazze’den tutuklanan 1.111 kişiyi serbest bırakacak. Ayrıca, 18 İsrailli cenazenin iadesine karşılık, İsrail Gazze’den 180 Filistinli şehidin naaşını teslim edecek.
Serbest bırakmalar eş zamanlı ve sessiz bir şekilde gerçekleştirilecek. İlk grup ilk gün, kalan grup ise yedinci gün serbest bırakılacak. Onuncu gün itibarıyla Hamas, elindeki İsrailli esirlerin durumu hakkında eksiksiz bilgi sunacak. İsrail de aynı şekilde 7 Ekim sonrası tutuklanan Filistinli esirler ve şehit cenazelerine dair bilgi verecek.
Kalıcı ateşkes için müzakerelerin 60 gün içinde tamamlanması öngörülüyor. Ancak, bu süreçte anlaşmaya varılamazsa, tarafların iyi niyetle müzakerelere devam etmesi durumunda geçici ateşkes uzatılabilecek.
Planın uygulanabilirliği ve tarafların mutabakata varıp varamayacağı konusunda belirsizlikler sürse de, bu girişim Gazze’de uzun süredir devam eden insani krizin hafifletilmesi adına önemli bir adım olarak görülüyor.
İşte önerinin ana hatları:
1. Esirlerin serbest bırakılması: Hayatta olan 10 İsrailli esirin serbest bırakılması karşılığında, İsrail 19 Ocak 2025 tarihli esir takası anlaşmasının birinci aşamasındaki şartlara göre müebbet hapis cezasına çarptırılmış 125 Filistinli esiri ve 7 Ekim 2023 sonrası Gazze’den tutuklanan 1.111 kişiyi serbest bırakacak.
2. Cenazelerin iadesi: 18 İsrailli cenazenin iadesi karşılığında, İsrail Gazze’den 180 Filistinli şehidin naaşını teslim edecek.
3. Serbest bırakma süreci: Serbest bırakmalar eş zamanlı olarak, üzerinde mutabık kalınan bir mekanizma çerçevesinde ve aleni kutlamalar olmadan gerçekleşecek. Serbest bırakılanların yarısı ilk gün, kalan yarısı ise yedinci gün serbest kalacak.
4. Bilgi paylaşımı: Onuncu gün, Hamas elinde kalan İsrailli esirler hakkında eksiksiz bilgi (hayatta olduklarına dair kanıt ve sağlık durumu raporu / ölü olduklarına dair kanıt) sunacak. Karşılığında, İsrail de 7 Ekim’den bu yana Gazze’den tutuklanan Filistinli esirler ve elinde tuttuğu şehit cenazeleri hakkında tam bilgi verecek.
5. Esirlerin güvenliği: Hamas, ateşkes süresince esirlerin sağlık, güvenlik ve esenliğini garanti edecek.
6. Kalıcı ateşkes müzakereleri: Kalıcı ateşkes için gerekli düzenlemelere dair müzakereler 60 gün içinde tamamlanmalı.
7. Anlaşma durumu: Anlaşmaya varılması halinde, İsrail’in sunduğu “58 kişilik liste”deki kalan tüm esirler (hayatta olanlar ve cenazeler) serbest bırakılacak.
8. Geçici ateşkes: Eğer 60 günlük sürede kalıcı ateşkes konusunda mutabakata varılamazsa ve taraflar iyi niyetle müzakerelere devam ediyorsa, geçici ateşkes süre ve şartları üzerinde anlaşılarak uzatılabilir.
Bu öneriler, taraflar arasında bir anlaşmaya varılması halinde bölgedeki gerginliği azaltmayı ve kalıcı bir barış ortamı sağlamayı hedefliyor.
