Arap Birliği ülkelerinin dışişleri bakanlarının 7 Mayıs’ta bir araya geldiği toplantıda Şam yönetiminin Birliğe geri dönmesine karar verildi.
Suriye, ülkeyi bölen, ekonomisini ve alt yapısını çökerten kanlı bir çatışmaya dönüşen protestoların başlangıcının ardından Arap Birliği üyeliği askıya alınmıştı.
Suriye’nin Arap Birliği’ne dönmesi, 2011 yılında çatışmaların başlamasından bu yana birçok Arap ülkesinin, hükümeti yeniden inşa fonları arayan Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'e uyguladığı diplomatik tecridi sona erdiriyor. Bölünmüş bir ülkede siyasi bir çözüme ulaşmak için gidilecek daha çok yol olsa da onu kontrol eden güçler çok çeşitli. Şarku’l Avsat sizler için olayların patlak vermesinden Suriye'nin Arap Birliği'ne dönüşüne kadar Suriye sorununun kronolojisini hazırladı:
2011
2011 yılında ülkenin güneyindeki Dera kentinde patlak veren halk protestoları, kısa sürede Suriye'nin birçok bölgesine yayıldı. Rejim karşıtı protestolar, milislerin ve diğer ülkelerin katıldığı bir iç savaşa dönüştü. Krizin gelişmesiyle birlikte Suriye ordusunda firarlar artmaya başladı. Ağustos ayı başında Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) kuruluşunu ilan etti. Kasım 2011'de birçok Arap ülkesi diplomatik olarak Şam'la ilişkilerini kesti ve bunu takip eden süreçte Suriye, Arap Birliği'nden çıkarıldı. Özellikle çatışmanın ilk yıllarında birçok ülke siyasi ve silahlı muhalefete destek verdi.
2012
ABD, Çin, Rusya, Fransa, Birleşik Krallık, Almanya, Türkiye ve Arap Birliği'nden oluşan bir çalışma grubu, Cenevre'de geçiş dönemi ilkeleri üzerinde anlaşmaya vardı. Ancak çatışmaya dahil olan taraflar -Suriyeliler ve diğerleri- muhalefetin gitmesini istediği Devlet Başkanı Beşşar Esed'in kaderine açıkça atıfta bulunmayan bu ilkelerin yorumlanması konusunda farklı görüşlere sahipti. Washington, anlaşmanın ‘Esed sonrası’ aşamanın önünü açtığını savunurken, Moskova ve Pekin ise Esed'in kaderini belirlemenin Suriye hükümetine bağlı Suriyelilere ait olduğunu vurguladı.
2013
2013 yılının Ağustos ayında, Şam'ın Doğu Guta bölgesinde binden fazla insanın hayatına mâl olan kimyasal silahlarla yapılan katliamın ardından Suriye çatışması yeni bir aşamaya girdi. Mart ayında Doha'da düzenlenen 24. Arap Birliği Zirvesi, Suriye'nin Arap Birliği'ndeki koltuğunu Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu'na (SMDK) verdi. Koltukta dönemin SMDK Başkanı Ahmed Muaz el-Hatib oturdu. El-Hatib, Suriye'nin Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası konseylerdeki yerlerinin de muhaliflere verilmesi ve ‘rejimin Suriye halkından çaldığı paralara’ el konulması çağrısında bulundu.
2014
Terör örgütü El Kaide’ye bağlı bir grup, Rakka kentini ele geçirdikten sonra Suriye ve Irak'ta geniş alanları kontrol altına almak için saldırılar başlattı. 2014 yılının Eylül ayında (örgüte karşı uluslararası koalisyonun kurulmasını zorunlu kılan) DEAŞ, kuruluşunu ilan etti.
2015
Suriye muhalefeti savaşın ilk yıllarında sahada peş peşe zaferler elde etse de DEAŞ tarafından ağır saldırılara uğrayarak zayıflatılan muhalefet diğer yandan Rus ordusu ve İran'a bağlı milislerin müdahalesi ile ağır kayıplar verdi.
Rusya Hava Kuvvetleri Eylül ayında, Devlet Başkanı Esed'in kendisine karşı çıkan güçleri durdurmak için Moskova'dan askeri destek talep etmesi ve Rusya Federasyon Konseyi'nin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e Rus silahlı kuvvetlerini ülke dışında kullanma yetkisi vermesinin ardından Suriye topraklarına hava saldırıları düzenlemeye başladı.
Ekim ayında, çoğunluğu Kürtler’den oluşan Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kurulduğu açıklandı. SDG’nin faaliyet alanı Suriye’nin kuzeydoğu bölgelerinde yoğunlaşmıştır. 2015 yılında dünya, ailesiyle birlikte Suriye'nin Kobani şehrinden Türkiye'ye kaçarken cesedi Türkiye sahillerine vuran Suriyeli bebek Aylan Kurdi'nin görüntüsüyle sarsıldı.
2016
2016 yılının Ağustos ayında, Türkiye’nin DEAŞ militanlarını Halep'in kuzey ve doğu kırsalından çıkarmak ve Suriyeli muhalif grupları desteklemek için başlattığı askeri operasyon olan ‘Fırat Kalkanı’ adı altında Suriye topraklarında ilk Türk askeri operasyonları başlatıldı. Yaklaşık 7 ay süren operasyonda Türk ordusu 3 binden fazla silahlı milisi etkisiz hale getirdiğini ve kontrol ettiği şehirlerde ÖSO güçlerini yeniden konumlandırarak sınırlarına yakın bölgelerde güvenliğin tesis edildiğini duyurdu. Bu yıl, Suriye ordusu ve müttefikleri, aylarca süren kuşatma ve bombardımanın ardından en büyük üsleri olan Halep'teki muhalif savaşçıların üzerine ilerledi. Bu, Esed rejiminin kazandığı ivmenin büyüklüğünü gösteren bir hareketti.
2017
ABD, muhalefetin kontrolündeki Han Şeyhun kentine yapılan zehirli gaz saldırısının ardından Humus yakınlarında Suriye hükümetine ait bir hava üssüne ilk seyir füzesi saldırısını başlattı. Kasım ayında, ABD tarafından desteklenen Kürt güçler, Rakka'da DEAŞ’ı mağlup etti. Bu ve Suriye ordusunun bir başka saldırısı, teröristleri bir zamanlar kontrol ettikleri bölgelerin çoğundan uzaklaştırdı. Aynı yıl Rusya, Kazakistan'ın başkenti Astana'da Suriye rejimi ile Suriyeli muhalif grupları, İran ve Türkiye'nin himayesinde bir araya getirerek müzakereler yapılması çağrısında bulundu.
2018
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Şam'daki büyükelçiliğini, kapatıldıktan 6 yıl sonra Aralık ayında yeniden açtığını duyurdu.
2019
Ekim ayında Rusya-Türkiye-İran zirvesi düzenlendi ve bu zirve çatışmaların durmasını sağladı. Ancak Moskova, Aralık ayında büyük bir taarruza başlayarak, muhalefetin son kalesine yönelik yeni bir saldırıya girişti. Suriye'nin kuzeybatısında Rusya liderliğindeki saldırı, yaklaşık bir milyon sivilin yerinden edilmesine ve çatışmanın başlangıcından bu yana en ağır insani krize neden oldu. Saldırıyı püskürtmek için binlerce askerini bölgeye gönderen Türkiye, Suriyeli mültecilerin Avrupa'ya ulaşma çabalarını engellemeyeceğini söyleyerek sınırlarını açtı ve binlerce mülteci Yunanistan'a geçti.
2020
Ciddi bir yakıt kıtlığı ve karneyle ekmek alabilmek için saatlerce kuyrukta bekleyen Suriyeliler, bocalayan bir ekonominin işaretlerini gözler önüne seriyordu. Hükümet, arz dağıtımını rasyonalize etmek ve büyük fiyat artışları uygulamak zorunda kaldı. ABD ayrıca Suriye'ye yönelik en ağır ABD yaptırımları olan ‘Sezar Yasası’nı duyurdu. Bu yaptırımlar, uyruğu ne olursa olsun Suriye ile iş yapan herkesin mal varlığına el koyma yetkisini genişletiyor ve inşaattan enerjiye birçok sektörü kapsıyordu.
2021
İsrail, İran etkisinin yayılmasını önlemek için Suriye'nin doğusu başta olmak üzere birçok yerinde hava saldırılarını hızlandırdı ve hedefleri vurdu. ABD Başkanı Joe Biden yönetimi de Suriye'nin doğusunda Irak sınırı boyunca, İran destekli milislere ait olduğunu söylediği bir yapıyı hedef alan hava saldırısı düzenledi.
2022
Esed, 11 yıl önce Suriye iç savaşının patlak vermesinden bu yana bir Arap ülkesine ilk ziyaretini 2022’de gerçekleştirdi. Esed, daha önce Suriye rejimini tecrit etmiş olan Arap komşularıyla Suriye'nin ilişkilerinde potansiyel bir iyileşmeyi temsil eden bir ziyaret için BAE'ye geldi.
2023
Bu yıl Suriye ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkiler, Suriye Dışişleri Bakanı Faysal el-Mikdad'ın iki ülke arasındaki ilişkilerin kesilmesinden bu yana Suudi Arabistan'a yaptığı ilk resmi ziyarette Cidde kentine gelişiyle temsil edilen köklü bir dönüşüme tanık oldu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan da Şam'ı ziyaret ederek Esed ile görüştü.
Esed ve Ferhan, Suriye krizinde kapsamlı bir siyasi çözüme ulaşmak, tüm yansımalarını sona erdirmek, ulusal uzlaşmayı sağlamak, Suriye'nin Arap çevresine dönüşüne ve Arap dünyasındaki doğal rolünün yeniden başlamasına katkıda bulunmak için gerekli adımları tartıştılar. Daha sonra Mısır, Ürdün ve Irak'a ek olarak Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleri Cidde'de Suriye konusunda bir istişare toplantısı düzenledi ve ardından Mayıs ayı başlarında Ürdün'ün başkenti Amman'da benzer bir toplantı yapıldı.
Mayıs ayında Arap Birliği, Suriye'nin üyeliğini yeniden tesis etme kararı aldığını duyurdu. Arap Birliği'nden yapılan açıklamada, birliğin bakanlar düzeyindeki konseyinin “Suriye Arap Cumhuriyeti hükümetinin delegasyonlarının Arap Birliği toplantılarına ve tüm kurum ve kuruluşlarına katılımını 7 Mayıs 2023 tarihinden itibaren sürdürmeye” karar verdiği bildirildi. Bu yıl ayrıca Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile Esed arasında, çatışmanın başlamasından bu yana ilk kez temasa tanık olundu. Sisi, büyük can kayıplarının yaşandığı depremin ardından Suriye'ye yardım teklifinde bulundu.
