1984 yılında, İran İslam Devrim Muhafız Birlikleri (IRGC) ilk temel insansız hava araçlarını geliştirmeye başladığında, hiç kimse bu İHA'ların son neslinin 2022 savaşında Ukrayna'da dünya güçleri arasında bir askeri çatışmada konuşlandırılmasını öngöremezdi.
İran dışişleri bakanlığı yetkilileri, Ukrayna savaşı sırasında Rusya'ya insansız hava aracı gönderdiğini reddederken, ülkenin Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, İran insansız hava araçlarının Rus ordusunun elinde olduğunu kabul ediyordu.
Hamaney 19 Ekimn'de yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullanıyordu: Hamaney, "Şimdi Batı, İran İHA'larının çok tehlikeli olduğunu söylüyor ve İHA'ları neden bu kişiye sattığımızdan ya da o kişiye verdiğimizden şikayet ediyorlar. İran elitinin geliştirdiği ve ülkeye gurur kazandırdığı şey bu."
Tahran ve Moskova arasında İran'ın insansız hava aracı programı üzerinden yapılan işbirliği son aylarla sınırlı değil. Temmuz 2017'de, İran'ın Havacılık Endüstrileri Örgütü'nün o zamanki direktörü General Abdul Karim Bani Tarafi, ilk İran insansız hava araçlarının Rusya'ya ihraç edildiğini söylemişti.
İran devrimi öncesi ABD ve İngiltere'nin silahlarını alan İran devrim sonrası Batının ambargosu ile karşılaştı.
İran-Irak savaşının başlamasından (1980-88) dört yıl sonra, İran savaş cephesini yukardan daha az maliyetle görselleyecek basit insansız hava araçları kullanmaya başladı.
Bir drone programının yanı sıra, ABD yaptırımları, İslam Cumhuriyeti'nin denizlerde intihar sürat tekneleri üretmesi ve bir seyir füzesi programı tasarlaması için ana ilham kaynağı oldu.
İran'ın ilk insansız hava araçları, İsviçre ALPA 110 ve 135 kameralarıyla donatıldı ve yalnızca gözetleme operasyonları için kullanıldı. Daha sonra, Talash adı verilen, saatte 120 kilometre hıza ve 45 dakikalık uçuşa sahip yeni nesil temel insansız hava araçları geliştirildi.
Bir başka İran insansız hava aracı olan Mohajer, İran-Irak savaşının sonunda geliştirildi ve Lübnan'da Hizbullah tarafından da kullanılıyor.
Savaşın sona ermesinden sonra İran, uluslararası yaptırımlar altında kaldı. Ülkenin resmi ordusu hava kuvvetlerini geliştiremezken, Devrim Muhafızları yeni muharebe, gözetleme ve intihar hava araçları geliştirmeye devam etti.
Son dönemlerde adından söz ettiren Şahid 136'nın Rusya tarafından Ukrayna'daki hedeflere saldırmak için konuşlandırıldığı söyleniyor. Bu drone, yaklaşık 2.000 kilometre menzilde 30 ila 40 kilogramlık bir bomba taşıyabiliyor. Şahid 136'nın Yemen'de Suudi Arabistan'a karşı kullanıldığı da biliniyor.
İran makamları Shahed 136'nın fiyatını hiçbir zaman resmi olarak açıklamadı. Ancak askeri uzmanların tahminleri İHA'nın maliyetinin 20.000 ABD Doları ile 30.000 ABD Doları arasında olduğunu gösteriyor. IRGC'nin 2019'da düşürdüğü ABD RQ-4A Global Hawk, yaklaşık 220 milyon dolardı.
Ukrayna ve Yemen'den önce, İran'ın insansız hava araçları, ülkenin 11 yıllık iç savaşı sırasında Suriye'de konuşlandırıldı. Ababil 3, İran'ın savaş sırasında Suriye'ye sattığı insansız hava aracıydı.
Ababil 3, gözetleme, savaş ve intihar saldırıları için kullanılan çok işlevli, düşük teknolojili bir drone idi. Bu insansız hava araçları, Suriye İç Savaşı sırasında Esed rejimine karşı savaşan güçleri hedef almak için konuşlandırıldı.
25 Ekim'de yerel İran medyası, Moskova'nın teknolojik olarak Şahit 136'dan daha gelişmiş olan Arash 2 insansız hava araçlarını satın alma konusundaki bazı haberler yayınladı.
Son olarak ise Devrim Muhafızları bir sırt çantasından fırlatılabilen yeni nesil intihar dronlarını tanıttı. Ancak şu ana kadar Meraaj 521 olarak adlandırılan bu insansız hava araçlarının gerçek bir savaş durumunda nasıl çalışacağı konusunda kesin bir bilgi verilmedi.
Devrim Muhafızları'na bağlı Tasnim haber ajansı , geçen hafta Azerbaycan sınırına yakın askeri tatbikat sırasında bu insansız hava araçlarının fotoğraflarını yayınlayarak , insansız hava aracının beş kilometrelik bir mesafede beş ila 15 dakika arasında uçabileceğini söyledi.
İran'ın cephaneliğinde bulunan askeri İHA'ların tam sayısı hâlâ gizli tutuluyor. Bununla birlikte, yaptırımlardan etkilenen İran, son yıllarda karmaşık olmayan drone teknolojisini inkar edilemez bir şekilde kazançlı bir gelir kaynağına dönüştürdü.
