Katil İsrail'in iki yılı aşkın saldırıları sonucu yerle bir olan Gazze Şeridi'nde, ateşkesin sağladığı kırılgan ortamda hayat yeniden başlamaya çalışsa da, yeniden inşa süreci devasa bir yıkımın ve çelişen siyasi vizyonların gölgesinde ilerliyor. BM, Gazze'deki hasarın maliyetini 70 milyar dolar olarak tahmin ederken, 300 bine yakın evin tahrip olduğu bildiriliyor.
Şeyh Radvan'da yıkılan evini gösteren 63 yaşındaki Ebu İyad Hamdouna, yaşadığı umutsuzluğu şu sözlerle ifade etti: "Bu hızla, sanırım 10 yıl sürecek. Biz ölmüş olacağız... yeniden inşayı görmeden öleceğiz."
Filistin'in "Phoenix Planı" ile ABD'nin "Akıllı Şehirleri"
Gazze'nin geleceğini şekillendirme mücadelesinde iki ana vizyon çatışıyor:
-
Filistin Vizyonu (Phoenix Planı): Hamas tarafından atanan Gazze Belediye Başkanı Yahya al-Sarraj, "Bizim kendi planımız var, Gazze'nin Zümrüdüankası (Phoenix) diyoruz," diyerek, 700 Filistinli uzmanın hazırladığı ve mevcut sosyal ile coğrafi dokuyu korumayı amaçlayan yerel planı destekliyor. Filistin Yönetimi Planlama Bakanı Estephan Salameh de, "Mülteci kimliğini ve Gazze'nin ruhunu korumamız gerekiyor," diyerek, Jabalia gibi kampların yerinde yeniden inşa edilmesini hedefliyor.
-
ABD/İsrail Vizyonu ("Gaza Riviera" ve "GREAT"): ABD Başkanı Donald Trump, Başbakan Netanyahu ile görüşmesi sırasında "Gaza Rivierası" adını verdiği, bölgenin Dubai tarzı fütüristik bir merkez haline getirilmesini öneren tartışmalı bir vizyonu gündeme getirmişti. The Washington Post tarafından yayımlanan sızıntı bir raporda ise, "Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation Trust" (GREAT) adlı, bölgeyi 10 yıl ABD vesayeti altında tutmayı ve yapay zeka destekli "akıllı şehirler" kurmayı amaçlayan bir plan ortaya çıktı.
Yeniden inşa, uluslararası baskı altında
Filistinli uzmanlar, Trump'ın önerdiği ve "afet kapitalizmi" yarattığını düşündükleri dışarıdan dayatılan planlara şüpheyle yaklaşıyor. Filistin Ekonomik Politika Araştırma Enstitüsü Genel Müdürü Raja Khalidi, "Bu halüsinasyon gibi planlar, felaket kapitalizmine kapı aralıyor ve endişe verici," diyerek, planın mutlaka Filistin vizyonu olması gerektiğini savundu.
Ancak siyasi engeller, yeniden inşa sürecinin önündeki en büyük engeli oluşturuyor. Uluslararası bağışçıların (Suudi Arabistan ve BAE dahil) on milyarlarca doları taahhüt etmesi, İsrail'in Filistin devleti kurulmasına karşı çıkması ve ateşkesin sürekli ihlal edilmesi gibi siyasi koşullara bağlı kalmaya devam ediyor.