Rusya Sudan'da neyin peşinde?

Sudan başkenti Hartum’un 322 km kuzeyi. Altın zengini bir bölge. Servet çölün derinliklerinde. Servetin peşinde ise yabancı işletmeciler.  Yerliler ‘Rus Şirketi’ diyorlar.  Rus şirketine ait olduğu söylenen tesis ise sıkı bir şekilde koruma altında.

Bölge halkının Rus şirketi diye anlandırılan grup ise  Rus paralı askerlerinden oluşan Wagner. Rusya Devlet Başkanı Vilademir Putin’in yakın bir müttefiki olan Wagner özellikle Afrika’daki nüfus politikasını gittikçe güçlendirdi ve bölgede istenen bir güç haline geldi.

WAGNER NE ZAMAN KURULDU?

Wagner grubu ilk olarak 2014 yılında Putin’in Doğu Ukrayna’ya ilk baskınını destekleyen ve bunun ardından Suriye’ye konuşlandırılan paralı bir asker grubu olarak ortaya çıktı.

Wagner aradan geçen 8 yıl içerisinde Ukrayna, Suriye ve bazı Afrika ülkelerinde çeşitli faaliyetlerde bulundu.

BBC’ye göre Wagner’in kurucusunun 51 yaşındaki Rus eski subayı olan Dmitri Utkin olduğu yönünde. New York Times ise Wagner’in başında Rus oligark Yevgeny V. Prigozhin olduğu yönünde açıklamalar yapıyor.

Bazı araştırmalar Wagner grubunun Rusya’ya bağlı çalışan tek grup olmadığını belgeliyor.  Wagner de u gruplardan biri olan GRU ile Rusya’nın Krasnodar bölgesindeki Molkino adlı bir kasabada bulunuyor. Bir Rus gazetesi olan Znak’ta Dyerezor’da yaşanılan fiyaskoya rağmen üssün sürekli genişletildiği ifade ediliyor.  Tüm bunlara karşın Wagner’in resmiyette bir  kuruluş olmadığı ifade ediliyor.

SUDAN VE WAGNER

2017 yılına gelindiğinde ise Wagner’in hedeflerinden biri de Afrika olur. Libya, Mozambik, Orta Afrika Cumhuriyeti, Mali ve Sudan da faaliyet gösterdiği ülkelerden bir kaçı. Sudan’daki faaliyetlere yakından bakıldığında ülkenin kıtada 3’üncü en büyük altın üreticisi olduğunu görüyoruz.

Wagner’in Sudan’daki faaliyetleri sonucu altından elde edilen gelirin 130 milyar dolar olduğu iddia ediliyor. Bu kazanç Rusya’nın Ukrayna işgalindeki kayıplarının karşılamada önemli bir role sahip olabileceği belirtiliyor.

Wagner, Sudan’ın doğusunda Kızıldeniz’e açılan bir noktada Rusya’nın bir deniz üssü inşa etmesine katkı sağlıyor. Rusya buraya nükleer silahlarla donatılmış olan savaş gemilerini gönderecek. Ayrıca ülkenin batısındaki komşu ülkelerde operasyonları için kullanabileceği olası bir uranyum kaynağına da ulaşmış olabileceği belirtiliyor.

Wagner grubu geçtiğimiz Ekim ayında darbeyle başa gelen Korgeneral Muhammed Hamdan ile ilişkilerini arttırdı. Batı’nın Afrika’da ki azalan nüfusunu doldurmaya çalışan Wagner’in en başarılı olduğu ülkenin Sudan olduğu İngiltere’de bulunan bir araştırma grubu tarafından ortaya konuluyor.

Wagner’in başında olduğu söylenen Rus oligark Yevgeny V. Prigozhin kendisine yönelik ABD yaptırımlarını kınarken Wagner’in varlığını ve Sudan’da ki maden işletmeleri ile ilgili bir çalışmasının olmadığını söylüyor.

RUSYA’NIN SUDAN PLANI

2017’de Soçi’de yapılan bir toplantının ardından Wagner Sudan’da ki planlarını devreye soktu. Ömer Hasan el-Beşir’in 30 yıl süren yönetiminin ardından ülkede doğan güç boşluğu Putin tarafından doldurulmak istendi. Bu bağlamda Sudan’da faaliyet gösteren Meroe Gold şirketi bazı Rus mühendisleri çalıştırmaya başlıyor.  Şirketin çalışmaları engelenmek istese de bu başarılı olamaz. ABD yaptırımları da Sudan’da yapılması planlananları engelleyemedi.  Putin’in uzun zamandır dumanı olup yaptığı çalışmaları sekteye uğratmak için uğraşan Mikhail B. Khordorkovky de elde ettiği belgelerle sürece etki etmeye çalıştı.

3 Haziran 2019’da General Hamdan demokrasi yanlısı protestocuları dağıtmak için 120 kişinin öldürüldüğü bir olay yaşandı. 5 Haziran’da ise Prigozhin’in şirketi Meroe Gold şirketi aracılığıyla çok sayıda silah getirildiği bilgisine yer veriyor New York Times.

Bu dönem içinde Rusya destekli sahte sosyal medya hesaplarından dezenformasyon kampanyası başlatılıyor ve ülkedeki siyasi bölünmeler daha da fazla arttıyor.

Sudan’da altın üretimi, Güney Sudan’ın ayrılarak petrol zenginliklerinin çoğunu alması yani 2011’den sonra daha da arttı. New York Times’ın elde ettiği Sudan Merkez Bankası tahminlerine göre General Hamdan ve ailesinin altın ticaretinde önemli bir hakimiyete sahip olduğunu ifade ediyor. Sudan’daki altın üretiminin yüzde 70’inin kaçakçılık yoluyla ihraç edildiği belirtiliyor. Bu altınların Rusya’ya gidiş rotası ise Birleşik Arap Emirlikleri’nden geçiyor.

ABD’de bulunan yasadışı finansal akışları araştıran Global  Financial Integrity’den verilen bilgilere göre BAE’ne hiçbir sorgu olmadan istenildiği kadar altınla girilebildiği belirtiliyor.

BAE ise Rus oligarklarının tatil cenneti olarak biliniyor.

Rusya’nın altınları çıkartmaya çalışmasının diğer bir yöntemi ise kargo uçakları. Bu uçaklar da askeri yönetim tarafından korunuyor. Sudan’dan kalkan bu kargo uçakları ise Suriye’ye gidiyor.

ABD ve Batı, Rusya’nın altın akışını engellemek için tüm yöntemleri denese de buna engel olmakta güçlük çekiyor.

General Hamdan ise 2019’da El-Beşir’e ihaneti sonrası 300 bin sivilin ölümüne neden olmuştu ve kendisi bu kötü ününden uzaklaşmaya çalışıyor.

Wagner’in Sudan’da ki diğer ve belki de en önemli hedefi ise Darfur’da bulunduğu ifade edilen uranyum kaynakları. Rusya bu bölgedeki oluşabilecek herhangi  bir hareketi yönlendirmek adına daha öncekinden 9 kat fazla bir sosyal medya kampanyası yürütmekte.

Batı Rusya’nın bölgedeki varlığından ise tamamen rahatsız ama bölgedeki güç boşluğunu etkin bir şekilde doldurmayı hedef ediniyor.