Ermenistan-Azerbaycan arasında iki gün önce başlayan çatışmalar Paşinyan'ın Zengezur koridorunu Azerbaycan'na bırakan anlaşmayı imzalaması ile son buldu. Peki iki ülke arasında uzun zamandır gerileme neden olan Zengezur koridoru nerede ve Zengezur neden bu kadar önemli? Eski Azerbaycan toprağı olan Zengezur'un yeniden inşaası için çalışmalar Karadağ zaferinden sonra başlamıştı. Ekonomik kalkınma için bölgedeki tüm devletleri ilgilendiren kara ve demir yolu ulaşım ağı 'Zengezur koridoru' ile Türkiye ve Azerbaycan'da diğer Türk cumhuriyetleri ile ticaret hacmini artırabilecek.
Tarihi bir dönüm noktası ile 1920'li yıllarda Sovyetler birliği tarafından Ermenistan'a bağlanan türk toprağı Zengezur, Paşinyan'ın imzası ile yeniden Azerbaycan'a iade edildi.
Yıllar önce Zengezur'un Ermenistan'a verilmesi ile Azerbaycan Nahçıvan'la kara bağlantısını kaybetmişti.
İki yıl önce işgal altındaki topraklarını 44 günlük savaşla kurtaran Azerbaycan, Rusya ve Ermenistan'la üçlü bildiri imzalmış, bölgede ulaşım hatlarının yeniden devreye girmesi ile ekonomik canlanma başlamıştı.
KORİDOR İLE TÜM BÖLGE ÜLEKERİ KAZANACAK
Karabağ zaferi ile yaklaşık 30 yılın ardından "Zengezur koridoru" olarak ifade edilen, ekonomik ve ulaşım hatları da yeniden açılışa hazırlanıyordu.
ZENGEZUR KORİDORU NEREDE, NEDEN ÖNEMLİ?
Zengezur koridoru İran, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye sınırları arasında bulunuyor. Kara ve demir yolu ulaşım ağını kapsayan Bu koridor ile bölge ülkeleri arasında kesintisiz ulaşım sağalanabilecek.
Dolayısıyla Türk dünyasıyla iş birliği ve ticaret hacmi artacak, Orta Asya’ya kesintisiz ulaşım sağlanacak, bölgesel barışı ve iş birliği ortamını güçlendirecek, tarihi ipek yolunun canlanmasına katkı sağlayacak.
BÖLGE EKONOMİLERİNİ CANLANDIRACAK
Azerbaycan'ın, başkent Bakü'den Fuzuli ilinin Horadiz kasabasına kadar uzanan işlek demir yolunun Horadiz'den Ermenistan sınırına kadarki kısmının bazı bölümleri Ermenistan işgali döneminde tahrip edilmiş, bazı bölümleri ise yapılan barajın suları altında kalmıştı. Zengezur'un Azerbaycan'a geçmesi ile Horadiz'den Nahçıvan'ın Ordubad iline uzanan 166 kilometrelik yeni demir yolu hattı inşa edilecek.
Ordubad'dan, Nahçıvan'ın kuzeyinde bulunan; Türkiye, Ermenistan ve İran'a yakın Velidağ istasyonuna kadarki 158 kilometrelik hat ise kapsamlı tamir edilecek. Velidağ'da biten hat, Ermenistan sınırına kadar 14 kilometre uzatılacak.
Ermenistan, bölgedeki barış arayışlarına katkı sağlamaya karar verilmesi ve bu ulaşım projelerine katılması halinde, kendi demir yolu hattını Bakü'den Horadiz'e, Horadiz'den de Nahçıvan'ın kuzeyine kadar olan bu hatla birleştirebilecek. Böylece Ermenistan da, Rusya ve İran'a kesintisiz ulaşım elde edebilecek.
Demir yolu hattıyla paralel olarak aynı güzergahlarda kara yolu hatlarının da devreye girmesi için Azerbaycan, Zengezur'a uzanacak Ahmetbeyli-Horadiz-Mincivan-Ağbend otoyolu projesine başladı ve proje hızlı şekilde ilerliyor.
TÜRKİYE, AZERBAYCAN VE RUSYA ARASINDA KESİNTİSİZ ULAŞIM
Diğer taraftan Türkiye ve Azerbaycan'ın, Kars'ı Nahçıvan'a bağlayacak demir yolu hattı projesi de bulunuyor. Bu projelerin tümü gerçekleştirildiğinde Türkiye ile Azerbaycan arasında yeni ulaşım bağlantısı sağlanacak. Aynı zamanda Türkiye ile Rusya arasında Azerbaycan üzerinden kesintisiz kara ve demir yolu iletişimi sağlanmış olacak.
Hazar Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Telman Nüsretoğlu, 10 Kasım 2020'de Azerbaycan, Ermenistan ve Rus arasında imzalanan anlaşmanın en önemli maddesinin Nahçivan ile Azerbaycan'ın batı kesimlerinin kara yoluyla bağlanması maddesi olduğunu belirtmişti.
TÜRKİYE İLE AZERBAYCAN'I TÜRK CUMHURİYETLERİNE BAĞLAYACAK
Nüsretoğlu, Zergezur koridorunun önemini şöyle anlattı:
"Nahçıvan ile Azerbaycan'ın diğer arazilerinin bağlanması, Türkiye ile Azerbaycan ve diğer Türk cumhuriyetleri arasında kara ve demir yolu bağlantılarının tekrar sağlanması için Zengezur koridorunun açılması çok önemlidir. Tarihi İpek Yolu'nun yeniden canlandırılması, Çin'in 'Tek Kuşak Tek Yol' projesi, bölgesel iş birliği ve ticaretin canlandırılması açısından da koridor hayatidir. Bu meselede Rusya, Türkiye ve Azerbaycan'ın çıkarları da örtüşüyor. Rusya bu koridor üzerinden Ermenistan, İran ve Türkiye ile bağlantılarını daha da güçlendirebilir. Ermenistan koridorun açılmasıyla Azerbaycan üzerinde Rusya ile ticaret yapabilir. Yani Ermenistan, Türkiye ve Azerbaycan'la normalleşmeye giderek tecritten kurtulmasını, refahtan pay almasını sağlayabilir."
