Janes Defense Budgets sitesindeki açık kaynak istihbarat uzmanlarına göre, Sırbistan'ın savunma bütçesi 2018’den 2021’e kadar iki katına çıkarak yaklaşık 1,5 milyar dolara oldu.
Geçen yıl pandeminin artmasıyla, Sırbistan vatandaşları hükümeti Kovid-19’a karşı hastane yapmaya değil silah alımına yatırdığı için eleştirdi.
Sırbistan, kurulduğundan beri yaptığı ve askeri gövde gösterisi olarak yorumlanan tatbikatlarını düzenli hale getirdi.
Eylül ayında, ‘’Sırp birliği günü’’ resmi tatil olarak kutlanmaya başladı ve Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic bir konuşmasında ordunun birkaç yıl öncesine göre "beş kat daha güçlü" olduğunu ve daha fazla harcama yaptığını açıkladı.
Sancak bölgesinde Haziran'da askeri tatbikat sonrasında Vuciç, “İnsanımızı, toprağımızı korumak için daha fazla silah almalıyız’’ açıklamaları ile bölgede gerilimin artacağı sinyallerini verdi.
Bu açıklamalar ve özellikle Sırbistan İçişleri Bakanı Aleksandar Vulin'in bir “Sırp Dünyası” kurma çağrıları sonrası Bosna-Hersek, Kosova ve Karadağ gibi bazı komşu ülkeler Sırbistan'ın amaçları konusunda temkinli davranmaya başladı.
Vulin defalarca kamuoyunda ve yerel basında, tüm Sırpların Belgrad'ın yönetimi altında siyasi olarak birleşmeleri gerektiğini söyleyerek, kendilerine ait olan toprakları (Balkanlar) birleştirmenin zamanının geldiğini açıkladı.
Vulin’in bu çağrılarının, 1990'ların bölgede savaş ve etnik temizlikle sonuçlanan Büyük Sırbistan ideolojisinin güncellenmiş bir versiyonu olduğunu belirten yetkililer bu konuda uyarılarda bulundu.
Bosna'daki savaşı sona erdiren 1995 Dayton Barış Anlaşması'nın müzakerecilerinden Daniel Serwer, “Sırplar, Büyük Sırbistan veya bir ülkenin tümünün Sırplardan oluşamayacağını anlamalılar" dedi.
ABD-Avrupa İttifakı örgütünün eş başkanı Reuf Bajroviç, El Cezire'ye, yaptığı açıklamalarda Rusya’nın Sırbistan’ın ilhak girişimine doğrudan destek verdiğini belirtti.
Bajroviç, NATO’nun bölgede Rusya’nın genişlemesinin önünde engel olduğunu iddia ederek “Bosna ve Karadağ'daki Rusya tarafından eğitilmiş paralı askerler, Sırbistan'ın bölgeye yönelik askeri stratejisinin ayrılmaz bir parçası. Bu, Putin'in Gürcistan ve Ukrayna'daki işgal öncesi eylemlerinin kopyası" dedi.
Bayrovic, "Vucic hükümeti, Kosova'daki NATO birliklerine karşı yayınladığı tehdit de dahil olmak üzere, Sırbistan'ın askeri güç kullanacağını açıkça belirtti." dedi.
SIRBİSTAN KOSOVA GERGİNLİĞİNİN SON HALKASI: PLAKA
Kosova'nın 20 Eylül'de Sırbistan plakalı araçların geçişlerine izin vermemesiyle başlayan gerginlik, Kosovalı Sırpların eş zamanlı protestolarıyla daha da tırmandı.
Sırbistan plakalı taşıtlara geçici Kosova plakası verilmesinin ardından ülkenin kuzeyinde Sırbistan sınırında bulunan Jarinje ve Bernjak sınır kapılarına giden yolun Kosovalı Sırplar tarafından kapatılması da gerginliği tırmandıran bir diğer etken oldu.
Kosova sınırının özel polis birliklerince korunmasına karşılık veren Sırbistan, orduya ait uçak ve tanklarla "güç gösterisi" yaptı.
Sırbistan'ın 2008'de bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı hala kendi toprağı olarak görmeye devam etmesi temelinde daha önce birçok kez karşı karşıya gelen iki ülke arasında yaşanan bu son krize ilişkin, Avrupa Birliği (AB) ve NATO da gerginliğin düşürülmesi çağrısında bulundu.
KOSOVA’NIN PLAKA KARARI
Kosova İçişleri Bakanlığı, 20 Eylül'de yaptığı açıklamada, ülke sınırlarından geçmek isteyen Sırbistan plakalı araçların geçişlerine izin verilmediğini ve ülkeye giren araçlara geçici Kosova plakası verildiğini belirtti.
İki ülke arasında 2016'da imzalanan serbest trafik dolaşımı anlaşmasının 15 Eylül'de süresinin dolduğuna işaret edilen açıklamada, ülkede sadece Kosova Cumhuriyeti plakalı araçların dolaşımının mümkün olacağı kaydedildi.
Açıklamada, geçici plakaların araçların ön ve arka camına yerleştirildiği, gerçek plakaların ise söküldüğü ifade edildi.
Kosova Başbakanı Albin Kurti de kararın Kosova'daki Sırplara yönelik olmadığını söyleyerek "Amacımız provokasyon veya istikrarsızlık değil. Yapılan her şey kanuna uygundur. Bizler sadece süresi biten bir anlaşmanın gerekliliğini uyguluyoruz." dedi.
Kosova İçişleri Bakanlığı, 25 Eylül'de ise kimliği belirsiz kişiler tarafından ülkenin kuzeyindeki Zubin Potok’ta bulunan araç kayıt merkezinin kundaklandığını bildirirken, Kurti, yaşananlara ilişkin Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'i hedef aldı.
Rusya’nın Belgrad Büyükelçisi Botsan Harçenko'nun ertesi gün Kosova sınırındaki Sırp askeri birlikleri ziyaret etmesi de Kosova'da tepkiyle karşılandı.
SIRBİSTAN’DA KARŞI HAMLE
Benzer geçiş prosedürünün Kosova plakalı araçlar için yaklaşık 10 yıldır uygulandığı Sırbistan'ın girişinde, Kosova plakalı araçların gerçek plakaları sökülerek ön ve arka camına geçici plakalar yerleştiriliyor.
Sırbistan, Kosova'nın plaka kararına ise oldukça sert tepki gösterdi.
Ülke ordusunu Kosova sınırına konuşlandıran Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic, ordunun Kosova'ya girmediğine, sadece hazırlıklı olmak için bölgede bulunduklarına işaret ederek "Birliklerimizle girmeyeceğiz. Herhangi bir şekilde barışa zarar vermek istemiyoruz. Barış en fazla ihtiyaç duyduğumuz şey." ifadesini kullandı.
KOSOVA’DAKİ SIPRLARDAN PROTESTO
Kosova’nın kuzeyinde Sırbistan sınırında bulunan Jarinje ve Bernjak sınır kapılarına giden yol Kosovalı Sırp protestocular tarafından kurulan barikatlarla kapatılmaya devam ediyor.
Sınırlardaki Kosova özel polis birlikleri ile Sırbistan ordusunun bekleyişleri de sürüyor.
Kosova polisi tarafından korunan sınır kapılarında durum sakinliğini korurken, NATO'nun Kosova Gücü (KFOR) de bölgedeki devriyelerinin süresi ve sayısını artırdı.
BELGRAD-PRİŞTİNE DİYALOG SÜRECİ
AB'nin ara buluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci, ilişkilerin normalleşmesini ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanımasını amaçlıyor.
Sırbistan, 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı hala kendi toprağı olarak görmeye devam etse de Kosova bugüne kadar 100'ün üzerinde ülke tarafından bağımsız bir devlet olarak tanındı.
Kosova ile Sırbistan arasındaki diyalog süreci, farklı sebeplerden yaşanan gerginlikler nedeniyle sık sık kesintiye uğradı.
