İran'ın nükleer programı ile ortaya çıkan gerginlik basına yansıyan uydu fotoğrafları ile ayrı bir boyut kazandı.
İran'ın Seman bölgesinde yer alan İmam Humeyni Uzay İstasyonu'nda Maxar Teknoloji tarafından alınan görüntülerde uydunun yörüngeye oturtulması ile ilgili birçok denemenin başarasızlıkla sonuçlandığı ortaya çıkıyor. Aynı merkezde dün (Salı) yapılan denemelerde ise roketin yörüngeye oturtulduğu görünüyor.
İran konuyla ilgili böyle bir çalışmanın olmadığını savundu; ancak İRNA Haber ajansında çıkan bir haberde Mart 2023'e kadar fırlatmaya hazır 7 adet uydu olacağı bilgisine de yer verilmişti. Diğer yandan, İran'da bir savunma bakanlığı yetkilisi de kısa süre önce İran'ın Zuljanah adı verilen yeni katı yakıtlı, uydu taşıyan roketini yakında test edebilceği bilgini paylaşmıştı. İran'ın uyduyu ne zaman fırlatacağı belli olmasa da uydunun yörüngeye yerleştirilmesi fırlatmanın yakın zamanda olacağı anlamına geldiği şeklinde yorumlandı.
NASA uzaydan gelen ışık parlamalarını tespit eden ateş uyduları kullanıyor ve bu uydular tüm uzay hareketliliğini gözlemleyebiliyor.
İran son onyılda uzaya kısa ömürlü roketler gönderdi. Bununla birlikte 2013 yılında uzaya bir maymun gönderdi ama bu program bazı problemlerle karşılaştı ve başarılı olamadı.
Simurg adlı roketle bir tür uydu taşıyan roket arka arkaya beş başarısız fırlatma gerçekleştirdi. Ayrıca Şubat 2019'da İmam Humeyni Uzay Limanı'nda çıkan bir yangında üç görevlinin de öldüğünü açıklanmıştı.
Arka arkaya gelen başarasız füze denemeleri ise İran'da dış müdahale şüphesini arttırdı. Dönemin ABD Başkanı Donald Trump o sırada attığı bir twitte ABD'nin "feci kazaya karışmadığını" ima etti.
Nisan 2020'de İran Devrim Muhafızları kendi uzay programlarına ait olan bir uyduyu yörüngeye başarıyla ulaştırdıklarını açıkladılar. Mart 2022'de ise yine Devrim Muhafızlarına ait yeni bir uydunun Semnan eyaletindeki başka bir bölgeden fırlatıldığını duyurdu.
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olan John Krzyzaniak, kullanılan fırlatma rampasından yola çıkarak İran'ın muhtemelen Zuljanah roketini fırlatılmasına hazırlanıyor olduğunu söyledi.
İran Devlet Televizyonu Şubat 2021'de Zuljanah'ın tanıtım görüntülerini yayınlamıştı.
ABD, İran'ın uydu fırlatmasının BM Güvenlik Konseyi'nin kararına aykırı olduğunu iddia ediyor. Ayrıca, İran'ı nükleer silah taşıma kapasitesine sahip balistik füzelerle ilgili hiçbir faaliyette bulunmama konusunda da uyarıda bulunuyor.
ABD istihbarat topluluğunun Mart ayında yayınlanan 2022 tehdit değerlendirmesi, böyle bir uydu fırlatma aracının “benzer teknolojiler” yani kıtalararası balistik füzeler için de kullanılabileceğini iddia ediyor.
İran ise uydu ve roket fırlatma sistemlerinin askeri amaçlı olmadığını savunuyor. İsrail de İran'ın bu tür çalışmalrına karşı birçok özel operasyon gerçekleştiriyor.
