EYT çalışmaları son hızı ile sürerken gözler aralık ayında açıklanacak olan detaylarda. Emeklilikte Yaşa Takılanlar yasasının kapsamı ve vatandaşa verilecek tazminatlara yönelik ayrıntılar netleşti. 2023 Ocak ayında hayata geçirilecek olan düzenleme kapsamında 1.5 milyon kişinin emekli olması bekleniyor. EYT’de yıpranma payının etkisi de merak edilen konular arasında.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar konusu çok sayıda vatandaşın gündeminde. Prim gün sayısı, tazminat ve staj dönemine ilişkin açıklamalar ardı ardına geldi. EYT’yi kaçıranlar ise yıpranma payının etkisini araştırıyor.
BAZI MESLEK GRUPLARINDA YIPRANMA PAYI GÜNDEMDE!
EYT hakkında masada yer alan formüllerden en çok dillendirileni ise erkeklerde 9 bin gün ve 25 yıl, kadınlarda 7200 gün ve 20 yıllık süreleri tamamlayanların bu kapsamda emeklilik hakkı kazanamaları. Bu yasadan yararlanmaları için ise 1999 yılından önce işe girmiş olmaları gerekiyor. Bazı meslek grupları için var olan yıpranma payı da gündeme geldi. Bu konuda beden işçilerinin de yıpranma payı hakkını elde etmesi konuşuldu.
YIPRANMA PAYI NEDİR?
EYT’yi kaçıranlar ise yıpranma payından yararlanıp yararlanamayacaklarını merak ediyor. Yıpranma payı, çalışma şartları ağır olan kişilerin daha erken emekli olmalarının yolunu açan bir haktır. Demir çelik fabrikası çalışanlarından askeri görevlerde yer alan personele kadar yaklaşık 45 iş kolunu kapsıyor. Her meslek dalı yıpranma payı alamaz. Normal şartlar altında çalışan kişilerin emeklilik süreleri yaklaşık 360 gün olarak hesaplanır. Yıpranma süresine sahip olan kişilerde bu zaman dilimi 420-540 gün olarak düzenlenebilmektedir.
YIPRANMA PAYINDA ÜCRET VE EMEKLİLİK HESAPLAMASI NASIL OLUR?
Zor şartlara sahip olan iş kolunda çalışan bir kişinin fili hizmet zammının 90 gün olduğunu düşünelim. Bu kişi 12 aylık çalıştığında sisteme göre 15 ay çalışmış olarak sayılıyor. Buna bakarak bu kişinin prim günleri daha fazla olduğu için diğer işlerde çalışanlara göre daha erken bir yaşta emekli olabiliyor. Yani başka kişiler için ödenen prim 360 günken, yıpranma payına sahip olan işçi için bu gün sayısı 450 güne çıkıyor.
YIPRANMA SÜRECİ EMEKLİLİK SÜRESİNE ETKİ EDER
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Kılıç kısa süre önce vatandaşların sorularını yanıtlamıştı. Bir vatandaşın “ Basında 212 ile çalıştım, 2000 öncesinde de çalışmam var, 8 Eylül tarihini bir ay ile kaçırıyorum. Basındaki yıpranmayla öne çekip EYT'den yararlanmam mümkün mü?” sorusuna cevap olarak "2000 yılı öncesinde fiili hizmet zammıyla çalışmışsa yıpranma süresi başlangıcı geri çeker. Bir ay geri çekeceği için EYT hakkından faydalanabilir” dedi.
