Geçen yıl 110 milyar dolarlık satış yapan Çin'li uluslararası emlak şirketi Evergrande'nin bankalara olan 300 milyar doları borcunun kredi taksitlerini ödeyememesi Avrupa ve ABD borsalarında sert düşüşe neden oldu, Avrupa'da İkinci Lehman Brothers senaryosu konuşuluyor.

Çin’in genellikle kırsalında ya da ikinci, üçüncü kademe diye tabir edilen lokasyonlarında inşaatları olan Evergrande daha fazla inşaat yapabilmek ve bunları hızla nakite çevirmek için için de her yolu deniyor.

Belli bir getiri vaadi ile fon yöneten holding kendi bünyesindeki diğer şirketlerden hayali paralarla bankalara teminat vererek nakite çevirerek inşaatlar alanına yatırıyor.

Şirketin yıl içerisindeki bu şekildeki büyüme hızı konut satışlarından gelen parayla finanse etmeye yetmedi. Holdinhg sene başından bu yana bono ve diğer yan unsurlarla gayrimenkul şirketini fonlanmaya çalıştı.

EVERGRANDE'NİN FAALİYET ALANLARI

Evergrande, 1996 yılında Hengda Grup adı altında günümüzdeki yönetim kurulu başkanı Xu Jiayin tarafından Guangzhou’da kuruldu.

Kurulduğu günden bugüne devasa gayrimenkul ve altyapı projeleri ile Çin Halk Cumhuriyeti’nin en büyük ikinci gayrimenkul şirketi. Şirket genellikle orta ve üst gelir grubuna hitap eden evler satmasıyla ünlü ve 280 şehirde bin 300 gayrimenkul projesi mevcut. Şirket, gayrimenkul başta olmak üzere sigortadan futbol kulübü sahipliğine dev bir holding olarak karşımıza çıkıyor.

200 bin çalışanı, her yıl 3.8 milyon kişiye mevsimlik iş veren şirket geçen yıl 355 milyar dolarlık yükümlülüğün altına girdi.

Evergrande yıllar içerisinde varlık yönetimi, elektrikli araçlar, yiyecek ve içecek imalatı gibi alanlarda da faaliyet göstermeye başladı. Grup ayrıca ülkenin en büyük futbol kulüplerinden biri olan Guangzhou FC'nin de sahibi.

Şirketin yönetim kurulu başkanı Hui Ka Yan'ın kişisel serveti Forbes verilerine göre 10 milyar doların üzerinde.

EVERGRANDE BATARSA NE OLUR?

Evergrande'ın batması halinde ilk etkilenecek olanlar depozito yatırarak henüz bitmemiş projelerden gayrimenkul olanlar olacak. İflas durumunda bu kişilerin depozitoları da yanacak.

Ayrıca Evergrande'le iş yapan şirketlerde alacaklarını tahsil edemeyecek ve birçoğu ya zor duruma düşecek ya da batacak.

Dolaylı etkisi ise Çin'in finansal sistemine olacak ki piyasaların korktuğu ihtimal de bu.

Evergrande'ın yüzlerce yerli ve yabancı finans kuruluşuna borcu bulunuyor. Evergrande'ın temerrüde düşmesi halinde bu finans kuruluşları piyasaya daha az kredi verebilecek ve bu da nakit sıkışıklığına neden olacak.

İKİNCİ LEHMAN BROTHERS VAKASI EVERGRADE Mİ OLACAK?

Çin emlak devi Evergrande’nin finansal sistemi tehdit eden borç krizinde bu hafta önemli bir viraj alınacak. 300 milyar dolardan fazla borcu bulunan Evergrande’nin iki bonosu için perşembe günü faiz ödemesi yapması gerekiyor.

Halihazırda banka kredi geri ödemelerinde geri düşen emlak devinin işlem gören tahvil ve bonolarının da değeri giderek düşüyor.

ABC gazetesinin haberine göre Evergrande’nin bir bonosu, işlemlerde ihraç fiyatının yüzde 30’una kadar gerileyerek güçlü iflas riskine işaret etti. Çin cuma günü finansal sisteme 14 milyar dolarlık kısa vadeli nakit sürse de Evergrande borç riskinin yayılma endişesi piyasalarda hakim. Evergrande hisseleri Hong Kong’da %19 gerileyerek pazartesi gününü tarihi dip seviyeden kapatma yolunda. Çin emlak firmalarının hisseleri Evergrande ile birlikte düşerken yatırım yapılabilir notun altındaki dolar cinsi özel sektör tahvil endeksinde getiri yüzde 14 ile son 10 yılın zirvesine ulaştı.

Kovid-19 salgınında Delta varyantının küresel ekonomik toparlanmayı yavaşlatacağına dair devam eden endişeler ile ABD Merkez Bankasının (Fed) salgın dönemi teşviklerini azaltmaya başlayacağına dair beklentiler de endekslerin aşağı yönlü bir seyir izlemesinde belirleyici oldu.

FED'İN KARARI

Analistler, Fed'in bu hafta düzenlenecek Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısından çıkacak kararların yatırımcıların odağında olduğunu, Banka'nın varlık alımlarının azaltılmasına ilişkin daha fazla detay paylaşmasının beklendiğini belirtti.

Kovid-19 salgınında vaka sayısı artmaya devam ederken, ABD yönetiminin ülkeye seyahat edecek 18 yaş üzerindeki tüm yabancı ülke vatandaşlarına Kovid-19 aşısı zorunluğu getireceği belirtildi.

Analistler, ABD'de borç tavanı konusundaki belirsizliklerin de yatırımcılar tarafından takip edildiğini aktardı.

Öte yandan, kripto para birimlerinden Bitcoin de yüzde 10'un üzerinde değer kaybederek 43 bin doların altına geriledi.

Bazı yatırımcılar için Evergrande krizinin yönetimi Çin’in ekonomik geleceği için kritik önemde. Jim Chanos’a göre yatırımcılar “kritik bir an ile karşı karşıya olan” Xi Jinping’in kriz yönetimini dikkatle izliyor.

Beyaz Saray’dan da Evergrande açıklaması geldi. Bir gazetecinin Evergrande’nin yaşadığı likidite krizi sorusuna yanıt veren Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki “ABD her zaman küresel piyasaları izliyor ve gerekirse uygun yanıtı vermeye hazır” ifadelerini kullandı. Eski New York Fed Başkanı William Dudley ise Çin gayrimenkul sektörü hakkındaki endişelerin Fed’in varlık alım azaltımı yolunda olduğu sinyalini vermesinden alıkoymayacağını öngördü.

EVERGRANDE TEMERRÜDE İLERLİYOR

Halihazırda banka kredi geri ödemelerinde geri düşen emlak devinin işlem gören tahvil ve bonolarının da değeri giderek düşüyor.

Evergrande’nin bir bonosu, işlemlerde ihraç fiyatının yüzde 30’una kadar gerileyerek güçlü iflas riskine işaret etti. Çin cuma günü finansal sisteme 14 milyar dolarlık kısa vadeli nakit sürse de Evergrande borç riskinin yayılma endişesi piyasalarda hakim.

Çin emlak firmalarının hisseleri Evergrande ile birlikte düşerken yatırım yapılabilir notun altındaki dolar cinsi özel sektör tahvil endeksinde getiri yüzde 14 ile son 10 yılın zirvesine ulaştı.

TEMERRÜT NEDİR?

İşlem öncesi belirlenmiş olan yükümlülüklerin taraflardan biri tarafından yerine getirilememesi durumudur. Örneğin; yapılan bir kredi anlaşmasında borçlunun kredi anaparası ve/veya faiz taksitlerini ödeyememesidir.

Benzer şekilde vadeli işlemlerinde, tarafın yükümlülüğünü borsa nezdinde yerine getirememesidir.

Temerrüt riski ise kredi riskinde tanımladığı üzere (ticari derecelendirme firmaları tarafından tahmin edilen) bono ihraççısının, kredi alan kişi ya da kurumun anapara ve faiz ödemelerin zamanında yapamama olasılığından kaynaklanan risktir.