Ciliv, 12 yıldır yatırım faaliyetlerini sürdürdüğü Afganistan'da, 15 Ağustos'ta Taliban'ın yönetimi ele geçirmesiyle ülkede ne gibi değişikliklerin yaşandığını ve Türk iş insanları için ne gibi fırsatların doğduğunu, AA muhabirine anlattı.

İnşaat mühendisi Ciliv, genellikle yurt dışında faaliyet gösteren şirketini 1988 yılında kurduğunu ve 2009 yılında da Afganistan'da çalışmalarına başladığını söyledi.

Ciliv, "Afganistan'da sivil havacılıkta hava meydanları, pist ve uçak hangarları yaptık. Yine Afganistan'da Dahla Barajı'nın yenilenmesi işini yaptık. 2014-2016 yılları arasında ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) projesi kapsamında Helmend vilayetine bağlı Kajaki ilçesindeki hidroelektrik santral tesisinin gücünü 33 megavattan 51 megavata yükselttik. Daha sonra 100 Megavatlık ikinci hidroelektrik santralinin yatırımına geçtik. Kandahar'da 15 megavat gücünde solar enerji projesini gerçekleştirdik." dedi.

Daha önce Dünya Bankası ve Asya Kalkınma Bankası gibi mali kuruluşlardan destek aldıklarını dile getiren Ciliv, Dünya Bankası'nın son dönemde Afganistan'daki projelere desteğini askıya aldığını ve bunun üzerine yatırımlarını kendi öz kaynaklarıyla sürdürdüklerini ifade etti.

"Güvenlik durumu eskiye nazaran önemli ölçüde düzelme yoluna girdi"

Afganistan'daki güvenlik durumuna ilişkin konuşan Ciliv, "Şimdi Afganistan'da güvenlik durumu eskiye nazaran önemli ölçüde düzelme yoluna girdi. Mesela artık kara yoluyla ülkenin her tarafına gidilebiliyor. Bu durumdan biz de yararlanmak istiyoruz. Güvenli çalışma ortamında daha güzel şeyler yapmak istiyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

DEİK Türkiye-Afganistan İş Konseyi Başkanlığını 4 senedir sürdürdüğünü aktaran Ciliv, bu sürede Türkiye'den iş insanlarını ülkeye davet etmek için uğraştığını, fakat pek karşılık bulamadığını vurguladı.

Ciliv, "Taliban yönetimi güvenliği sağladığı için Türk iş adamlarına buraya gelip yatırım yapmalarını, burada üretime geçmelerini ve uzun vadeli düşünmelerini salık veriyorum." sözlerini sarf etti.

"Türk müteşebbislerin fırsatları şimdi değerlendirmeleri gerekiyor"

Diğer ülkelerden iş insanları gelmeden önce Türk iş insanlarının Afganistan'a gelmesinin önemine değinen Ciliv, şöyle devam etti:

"Türk iş adamlarının buraya gelmelerini istiyor ve bekliyoruz. Kendilerini burada görmek istiyoruz. Mevcut konjonktürde bizlerle rekabet eden pek çok yabancı firma ve yatırımcı kuruluş geri çekildiği için şimdi önümüzde büyük fırsatlar var. Türk müteşebbislerin bu fırsatları şimdi değerlendirmeleri gerekiyor. Fırsat kelimesiyle neyi kastettiğimi yatırımcılarımız kendileri buraya geldiklerinde anlayacaklardır."

Afganistan'da durumun iyiye gideceğini ve güzel gelişmeler olacağını tahmin ettiğini ifade eden Ciliv, ülkedeki ekonomik sorunların giderilmesi ve halkın göç etmesinin önüne geçmek için uluslararası yardım sağlayan donör ülkelerin Afgan halkına ait dondurulmuş fonları bir an önce serbest bırakmaları gerektiğini belirtti.

"İstihdam göçü önler"

DEİK Türkiye-Afganistan İş Konseyi Başkanı Ciliv, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Afganistan'a yeterli düzeyde istihdam, eğitim ve sağlık olanakları sağlanması lazım ki Afgan halkı, tahsilli yeni nesiller, Batı'ya göç etmesin. Burada hüküm süren işsizlikten, yaşam standartlarının kötüleşmesinden, insanların en değerli varlığı olan çocuklarının yeterli eğitim alamamasından dolayı Afgan halkı ülkesini terk edip Batı'ya göç ediyor, komşu ülkelere sığınıyor. Yabancı ülkelerde zar zor, çetin koşullar altında yaşamak mecburiyetinde kalıyor. Donör ve komşu ülkelerin Afganistan halkına yardım ederek, istihdamın sağlanmasına ve yaşam seviyelerinin yükseltilmesine destek vermeleri gerekiyor ki bu halk ülkesinde kalsın. İnsan ülkesinde daha mutludur. Afgan halkına da sevdikleri ve akrabalarıyla bir arada huzur ve güven içinde yaşama imkanının yaratılması gerekiyor. Onun için bu ülkeye yatırım yapmak ve yeni iş olanaklarının açılması göçü durduracak en önemli etkendir."

"Türkiye-Afganistan ilişkilerinin seviyesinin daha ileriye geçmesi gerekiyor"

Ciliv, Türk iş insanlarının, Afganistan'da daha etkin olabilmeleri için Türkiye'nin, Taliban'la ilişkilerini geliştirmesi ve Türk bankalarının kredi desteği sağlaması gerektiği değerlendirmesinde bulunarak, "Türkiye-Afganistan ilişkilerinin, bugünkü seviyenin daha ilerisine geçmesi, gelişmesi gerekiyor. Türkiye'nin, Afgan halkına, Taliban'la diyalog yoluyla yardım edebileceğine inanıyorum. Çünkü bugün ülkeye hakim olan Taliban, eski Taliban değil." dedi.

Süleyman Ciliv, "Türk bankacılık sisteminden ricamız, Eximbank ve özel bankalarımızın Afganistan'da çalışacak, yatırım yapacak Türk iş adamlarına destek olmalarıdır. Taliban yönetimi verdiği sözleri tutuyor ve eminim ki bundan sonra da tutacaktır. Türk yatırımcılara verilecek krediler de geri ödenecektir." ifadelerine yer verdi.

Ciliv, Afganistan'daki resmi makamlarla görüşmelerinde, Taliban yetkililerinin destekleyici ve yardıma hazır tutum içerisinde olduğunu belirterek, "Taliban yönetiminin politik ve bürokratik destekle önümüzü açmasını bekliyoruz. Görüştüğümüz yöneticiler, bizi destekleyici ve yardıma hazır tutum sergiliyorlar. Bizim bütün projelerimizi destekleyeceklerini söylüyorlar." diye konuştu.