Merkezi hükümetin kentteki diplomatik temsilciliklere anma mesajlarının yayımlanmamasına dair uyarısına rağmen ABD, Kanada, Avustralya, Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere'nin temsilcikleri, Tienanmın olaylarını anan açıklama ve paylaşımlarda bulundu.
Hong Kong basınındaki haberlerde Çin Dışişleri Bakanlığı Hong Kong Komisyonu Ofisi'nin, kentteki diplomatik temsilciliklere gönderdiği notta 1989 olayları ile ilgili görüşlerini dile getirmemeleri, paylaşımlar yapmamalarını istediği iddia edilmişti. Pekin'in temsilciliklere notunda "anma etkinliklerinin Çin hükümetine düşman az sayıdaki Çin-karşıtı insan tarafından düzenlediği", "olayların artık tarih olduğunu ve hatırlanmasında yarar olmadığı" görüşlerini ilettiği ileri sürülmüştü.
ABD'nin Hong Kong ve Makau Başkonsolosluğu, 4 Haziran'ı anmak için yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı Anthony Blinken'ın yıl dönümü dolayısıyla yayımladığı Twitter'daki mesajını yeniden paylaştı. Mesajda Blinken'ın şu ifadelerine yer verildi:
"Dünyanın Tienanmın Meydanı'nda gösteri yapan ve orada bulunan cesur insanların demokrasi taleplerini barışçı şekilde dile getirmesine tanık oluşunun üzerinden 33 yıl geçti. Anma törenlerinin yasaklanmasına ve tarihi silme girişimlerine rağmen, insan haklarının tehdit altında olduğu her yerde savunmak için onları saygıyla anıyoruz."
Blinken, 3 Haziran'daki mesajında şu ifadelere de yer vermişti:
"Bugün demokrasi ve özgürlük mücadelesi, Hong Kong'da yankılanmaya devam ediyor. Çin'in Hong Kong'da, Sincan'da ve Tibet'te işlediği insan hakları ihlallerinin hesabının verilmesini için sesimizi yükseltmeyi sürdüreceğiz. Çin halkı ve adaletsizliğe karşı çıkan, özgürlüğü savunan tüm insanlar adına, 4 Haziran'ı unutmayacağız."
Kanada'nın Hong Kong ve Makau Başkonsolosluğunun Twitter'da yayımladığı mesajda da "Kanada, 4 Haziran 1989'da Tienanmın Meydanı'nda ve çevresinde barışçıl göstericilerin şiddet yoluyla bastırıldığı trajik olayları anan Hong Konglulara ve diğerlerine katılıyor. Kanada, haklarını kullanması engellenenlerin yanında." ifadesi kullanıldı.
Avustralya'nın Hong Kong ve Makau Başkonsolosluğu ise Twitter mesajında, "Bugün 4 Haziran 1989'da Tienanmın Meydanı'nda yaşamını yitirenleri anıyoruz. Avustralya daima evrensel insan haklarına bağlılığını sürdürüyor, her insanın ifade, toplanma, siyasi katılım, din ve inanç özgürlüğünü savunmaya devam edeceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan Avrupa Birliği'nin Hong Kong Ofisi ve bazı üye ülkelerin başkonsoloslukları Brüksel'in 4 Haziran'ı anan mesajlarını yeniden paylaştı.
İngiltere'nin Hong Kong Başkonsolosluğu da Twitter mesajında, Başkonsolos Brian Davidson'un, "Münazara, müzakere ve fikir ayrılığı geçmişten ders çıkarmak için elzemdir. 1989'da Pekin'de yaşananların, bu tarihsel anın görgü tanığı olarak, her 4 Haziran'da geçmişi düşünür ve hatırlarım." sözlerine yer verdi.
HONG KONG'DAKİ ANMA TÖRENİ 3 YILDIR YASAK
Hong Kong'da her yıl yapılan Tienanmın anma törenleri, 2020'de Kovid-19 salgını gerekçe gösterilerek yasaklanmıştı. Geçen yıl Ulusal Güvenlik Yasası'nın yürürlüğe girmesinin ardından ise anma töreni yasaklanmış, düzenleyiciler ve katılımı teşvik edenler yasa kapsamında yargılanmıştı.
Hong Kong polisi bu yıl törenlerin yapıldığı Victoria Parkı'nı boşaltırken park çevresinde güvenlik önlemleri aldı. Çok sayıda kişinin polis tarafından durdurularak arandığı ve anma etkinliğinde bulunacağından şüphelenilenlerin sorgulandığı bildirildi.
Çin'de başkent Pekin'deki Tienanmın Meydanı'nda Nisan 1989'da başlayıp 4 Haziran'a kadar süren ve güç kullanılarak bastırılan protestolarda, resmi olmayan rakamlara göre 2 binden fazla kişinin yaşamını yitirdiği tahmin ediliyor. Tienanmın olaylarının tartışılması ve anmalara konu edilmesi, ülkede bugün hala tabu kabul ediliyor.
