Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığının, Manhattan Savcılığıyla birlikte titizlikle yürüttüğü çalışmalar sonucu, Amerikalı koleksiyoner Steinhardt'ın evine yapılan operasyonda 11 ülkeden çalınan 70 milyon dolar değerinde 180 kültür varlığına el konulmuştu.
Koleksiyonda Anadolu kökenli geyik tipi riton, altından elbise aparatları, ana tanrıça idolü, dağ keçisi figürini, kuş idolleri ve Kilia idolünün de yer aldığı 14 parça eser de bulunuyordu.
Zeynep Boz, Türkiye Cumhuriyetinin kültürel mirası açısından önemli bu eserlerin iadesi için 2 yıldır çalışma yürüttüğünü ifade etti.
Ele geçen bu eserlerin dört gözle beklendiğini ifade eden Boz, "Bunlar öncelikle New York Başkonsolosluğumuza teslim edilecek. Oradan Türkiye'ye getirilecek. Umuyoruz ki Sayın Bakanımızın himayesinde bir açılışla halkımıza eserlerimizi arz edeceğiz." açıklamasında bulundu.
Boz, eserlerin ocak ayının ilk yarısında teslim edileceğinin öngörüldüğünü ifade ederek, anavatanına döndürülecek olan eserlerin, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmesinin planladığını belirtti.
“BİTMEK BİLMEZ BİR İŞTAHLA TOPLANMIŞ”
Dünyaca ünlü koleksiyoncu Steinhardt’ın, bu tarihi eserleri nereden geldiğini, nasıl elde edildiğini, yasa dışı olup olmadığını araştırmadan topladığına değinen Boz, "Savcının kendi açıklamasından alıntılamak gerekirse 'bitmek bilmez bir iştahla, hiçbir ahlaki veya hukuki sınır tanımadan toplanmış’ bir koleksiyon bu." ifadesini kullandı.
Olayların nasıl başladığını anlatan Boz, Steinhardt'ın, Manisa Kulaksızlar'dan çıkarılan "Yıldız Avcısı" ismiyle bilinen Kilia idolünü, 2017'de Christie's Müzayedesi'nde açık artırmaya koymak istediğini belirtti ve bu süreçten haberdar olur olmaz eserin iadesi için girişimde bulunduklarını bildirdi.
Ancak ne müzayede evinin ne de Michael Steinhardt'ın eseri iade etmeye razı olduğunu, bunun üzerine dava açma yoluna gittiklerini belirten Boz, dava sırasında Türkiye’nin önemli delilleri ortaya koyduğunu belirtti.
Zeynep Boz, sözlerine şu şekilde devam etti:
"Eserin nereden çıkarıldığı aslında son derece net. Anadolu dışında başka hiçbir yerde kazılar bulunamıyor. Ancak yargıçların, 'Michael Steinhardt, bu eseri Metropolitan Müzesi'nde sergilemiş, o esnada Türkiye bunu niye fark etmedi, şimdi fark ediyor' gibi bir suçlaması oldu."
"Yıldız Avcısı" adıyla bilinen Kilia idolünü müzayede kataloğunda görür görmez iade için girişimde bulunduklarını, lakin mahkemenin Steinhardt lehine karar verdiğini belirten Boz, "Amerikan mahkemesinin eseri Steinhardt'a vermesi kararını da temyize götürdük. Umuyoruz ki bu sefer adalet, Türkiye açısından yerini bulacak. Bu eserin de dönüşünü hep beraber kutlayacağız." ifadesini kullandı.
